บาร์โค้ดคืออะไร?
บาร์โค้ด หรือ รหัสแท่ง คือ สัญลักษณ์ที่ใช้แทนตัวเลขและตัวอักษร มีลักษณะเป็นแถบมีความหนาบางแตกต่างกัน โดยมีตัวเลขกำกับด้านล่าง หรือบาร์โค้ดที่เป็นลักษณะคล้ายรูปภาพ ซึ่งใช้หลักการสะท้อนแสงเพื่อถอดรหัสและเก็บข้อมูลในระบบคอมพิวเตอร์ได้อย่างรวดเร็ว เป็นระบบมาตรฐานสากลที่นิยมใช้กันทั่วโลก
ต้นกำเนิดของบาร์โค้ด
บาร์โค้ดเริ่มพัฒนากันมาตั้งแต่ปีทศวรรษ พ.ศ. 2510 โดยเริ่มจากการใช้รหัสมอส (Morse Code) มาพัฒนาเป็นสัญลักษณ์ที่มีความหนาบางต่างกัน
จุดประสงค์หลัก คือ ต้องการหาวิธีที่รวดเร็วและแม่นยำในการติดตามสินค้าคงคลัง แทนการป้อนข้อมูลด้วยมือ
ผู้ริเริ่ม คือ Norman Joseph Woodland และ Bernard Silver สองนักศึกษาจาก Drexel Institute of Technology ในสหรัฐอเมริกา
ปีที่ได้รับการจดสิทธิบัตร คือ พ.ศ. 2507
ปีที่เริ่มใช้งานจริง คือ พ.ศ. 2516 บนสินค้าชนิดแรก คือ หมากฝรั่ง Juicy Fruit
ประเภทของบาร์โค้ด
บาร์โค้ดมีหลากหลายประเภท แต่ละประเภทมีรูปแบบและการใช้งานที่แตกต่างกัน โดยหลักๆ แบ่งออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ ดังนี้
1. บาร์โค้ดเชิงเส้น (1D Barcode)
- เป็นบาร์โค้ดแบบดั้งเดิมที่มีลักษณะเป็นเส้นหนาบางสลับกัน
- เหมาะสำหรับการใช้งานทั่วไป เช่น สินค้าอุปโภคบริโภค หนังสือ
- ตัวอย่างบาร์โค้ดเชิงเส้น: UPC-A, EAN-13, Code 39, Code 128
2. บาร์โค้ด 2 มิติ (2D Barcode)
- เป็นบาร์โค้ดที่มีรูปแบบเป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัส ประกอบด้วยจุดหรือช่องสี่เหลี่ยมเล็กๆ เรียงกัน
- สามารถเก็บข้อมูลได้มากกว่าบาร์โค้ดเชิงเส้น
- เหมาะสำหรับการใช้งานที่มีข้อมูลซับซ้อน เช่น ชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ เอกสารสำคัญ
- ตัวอย่างบาร์โค้ด 2 มิติ: QR Code, Data Matrix, PDF417
ประเภทบาร์โค้ดย่อย
นอกจาก 2 ประเภทหลัก บาร์โค้ดยังมีประเภทย่อยอื่นๆ อีกมากมาย ขึ้นอยู่กับการใช้งานเฉพาะทาง เช่น
- บาร์โค้ดสำหรับติดตามสินค้าในคลังสินค้า
- บาร์โค้ดสำหรับใช้ในระบบไปรษณีย์
- บาร์โค้ดสำหรับใช้บนตั๋วเครื่องบิน
- บาร์โค้ดสำหรับใช้ในระบบการเงิน
การอ่านบาร์โค้ด
บาร์โค้ดสามารถอ่านได้ด้วยเครื่องอ่านบาร์โค้ด (Barcode Scanner) ซึ่งมีทั้งแบบใช้มือถือและแบบติดตั้งอยู่กับที่ เครื่องอ่านบาร์โค้ดจะทำงานโดยการส่งแสงไปยังบาร์โค้ด และวัดความกว้างของเส้นบาร์โค้ดที่สะท้อนกลับมา ข้อมูลที่ถอดรหัสได้จะถูกส่งต่อไปยังคอมพิวเตอร์เพื่อประมวลผลต่อไป
ประโยชน์ของบาร์โค้ด
- เพิ่มประสิทธิภาพในการติดตามสินค้าคงคลัง
- ลดความผิดพลาดในการป้อนข้อมูล
- ช่วยให้การชำระเงินรวดเร็วขึ้น
- เพิ่มประสิทธิภาพในการจัดการสินค้า
- สามารถใช้ควบคู่กับระบบอื่นๆ เช่น ระบบ POS
สรุป
บาร์โค้ดเป็นเทคโนโลยีที่มีประโยชน์ต่อธุรกิจและองค์กรต่างๆ ช่วยให้การจัดการสินค้าและข้อมูลมีประสิทธิภาพมากขึ้น บาร์โค้ดมีหลากหลายประเภท แต่ละประเภทมีรูปแบบและการใช้งานที่แตกต่างกัน ผู้ใช้ควรเลือกบาร์โค้ดให้เหมาะสมกับการใช้งาน